A poszttraumás stressz zavar (PTSD) egy nagyon gyakori pszichológiai rendellenesség. Átlagosan 100 amerikaiból nyolc tapasztalja élete során ezt a rendellenességet. Tehát nézzük meg, mi ez a rendellenesség? mi az oka? Mi a kezelés és a kezelés iránya?
tartalom
1. Mi az a poszttraumás stressz-zavar (PTSD)?
Először is a mindennapi életben egy nagyon gyakori állapotból indulunk ki, a stresszből.
A stressz a környezeti hatásokra adott adaptív válasz. Tartalmazza: környezeti stresszorok és személyes stresszreakciók.
Amikor stresszes környezeti helyzetekkel szembesülünk, legyen az valós vagy képzelt, testünk önvédelmi mechanizmusai felgyorsulnak ebben a gyors automatikus folyamatban, amelyet stresszreakciónak nevezünk. Ez a stresszreakció a következőket tartalmazza: harc, repülés és fagyás. Céljuk, hogy segítsék az egyént egy új egyensúly megteremtésében, miután a környezet befolyásolta.
A dühös elefánt stresszor, a Küzdelem automatikusan harcol, a Flight személy automatikusan megszökik, a Lefagyasztó személy automatikusan lefagyasztja a testét
Egy személy stresszreakciója, amikor olyan mélyen szorongató, nyugtalanító helyzettel szembesül, mint egy heves háború, természeti katasztrófa, háztűz, kínzás, terrorizmus, nemi erőszak stb. reménytelenség, csökkent képessége, hogy érezze magát, beleértve a valósággal kapcsolatos érzéseket és gondolatokat (trauma) ) traumás stresszként ismert.
Ha egy személynél ez a stresszreakció lassabban és tartósabban jelentkezik a traumatikus kiváltó esemény után, és idővel nincs remisszió, a poszttraumás stressz állapotát ellenőrizni kell. Az állapotot továbbra is mentális egészségügyi szakemberek fogják ellenőrizni és értékelni. Ha ezen megfigyelési folyamat során a fenti tünetek összhangban vannak a diagnosztikai kritériumokkal, akkor azt a következtetést lehet levonni, hogy poszttraumás stressz zavar.
2. Hogyan jelenik meg a poszttraumás stressz zavar (PTSD)?
Sokan éltünk át traumatikus eseményt életük során. Néha vannak, akik tartós hatás nélkül élik át ezeket az élményeket. Mások számára azonban az élmények továbbra is fennállnak, és negatív emlékek, rémálmok vagy gondolatok és érzések felvillanását váltják ki, amelyek megzavarják a mindennapi életet.
Ezek az élmények az egyén pszichés gyengeségéből fakadnak, nem képesek úgy leküzdeni az eseményt, ahogy azt gyakran elképzeljük? Kérdezd meg: „Ezek az élmények a poszttraumás stressz zavar (PTSD) tünete, egy meglehetősen gyakori rendellenesség, amely 100 amerikaiból 8-at érint élete során legalább egyszer? Ez egy klinikai pszichológiai szempontból feltett kérdés. A fenti pszichológiai problémákat pedig az emberi pszichológia "nagy képének" részeként fogjuk tekinteni, nem pedig egy bizonyos "színes monokróm terület" szemszögéből származó egyirányú következtetéseknek.
A poszttraumás stressz-rendellenességet (PTSD) hivatalosan 1980-ban ismerték el az Amerikai Pszichiátriai Társaság Diagnosztikai Kézikönyvében a Mentális zavarok III-ban (DSM-III). De ez a rendellenesség az első világháború előtt Shell Shock néven volt ismert (szó szerint: kagylók okozta sokk).
Észrevették, hogy a katonák annak ellenére, hogy elbocsátották őket a hadseregtől és normális életet éltek, egy idő után abnormális pszichés megnyilvánulásokat mutattak. A második világháborúban már ismertebb volt, de a poszttraumás stressz zavar csak 1980-ban kelt igazán figyelmet és kutatta, amikor amerikai pszichiáterek a "stressz szindróma" nevű szindrómát tanulmányozták. A vietnami háború után mintegy 700 000 harcoló amerikai veteránban jelent meg. Vietnamban (1965-1973).
A poszttraumás stressz-zavar nemcsak a háborúkból ered, hanem minden ember életének számos területén megjelenik. Általában olyan katasztrófákat követ, mint az erőszak, nemi erőszak, egy szeretett személy halála, családi esemény, autó- vagy repülőgép-baleset, árvíz, földrengés, egyéb természeti katasztrófa vagy terrorizmus. Tipikus példa erre a szeptember 11-i szörnyű események az Egyesült Államokban. Sok dokumentált eset van a poszttraumás stressz-zavarnak ezt követően.
3. Mik azok a jelek, amelyek arra utalnak, hogy Önnél fennáll a poszttraumás stressz-zavar veszélye?
A legtöbb traumatikus eseményeket átélő ember átmenetileg nehezen alkalmazkodik. Idővel és öngyógyítással javulnak. Ha tünetei súlyosbodnak, hónapokig vagy akár évekig fennállnak, és hatással vannak a mindennapi életére, akkor poszttraumás stressz-zavarral küzdhet.
Ezek stresszreakciók, például visszaemlékezések, rémálmok és túlzott szorongás vagy kontrollálhatatlan gondolatok a traumás kiváltó esemény bekövetkezte után. Ha több mint egy hónapja tapasztalja az alábbi tüneteket, már fennáll a poszttraumás stressz-rendellenesség veszélye.
3.1. A traumás esemény újbóli átélésével kapcsolatos tünetek
3.2. A traumás eseményre való emlékeztetők elkerülésével kapcsolatos tünetek
3.3. A gondolkodás vagy a hangulat negatív változásaihoz kapcsolódó tünetek
3.4. Nyugtalansággal és fokozott éberséggel kapcsolatos tünetek
Más tünetek a deperszonalizációs állapothoz (elszakadás érzése, amitől az ember úgy érzi, hogy saját testén, gondolatain/érzésein kívülről figyeli önmagát) vagy a hamis észlelés állapotához kapcsolódnak.. Lehetséges a valóság (a környezet irreális észlelése) is. néhány embernek.
Forduljon pszichiáterhez vagy klinikai pszichológushoz a nyomon követés érdekében, mivel előfordulhat, hogy a poszttraumás stressz zavarral kapcsolatos problémákkal kell szembenéznie.
A poszttraumás stressz tünetei
4. Mi okozza a poszttraumás stressz zavart?
A poszttraumás stressz zavar általában akkor fordul elő, amikor az áldozat szemtanúja vagy olyan stresszes eseménynek, amely a traumát okozza. Az esemény életveszélyes lehet, súlyos sérülést vagy szexuális erőszakot okozhat. Azok az események, amelyek valószínűleg kiváltják a poszttraumás stressz zavart, a következők:
Bárkinél kialakulhat poszttraumás stressz-rendellenesség, de egyesek nagyobb kockázatnak vannak kitéve. Az ok, amiért egyeseknél gyakrabban alakul ki poszttraumás stressz-zavar, mint másokban, nem teljesen ismert. Egy másik példa, amikor megromlott egy kapcsolata vagy elvesztette a munkáját. Szomorúnak érezheti magát, de nem poszttraumás stressz-zavart, akkor miért? A rendellenességet kiváltó tényezőkön keresztül fogjuk megérteni.
5. Poszttraumás stressz-zavar hajlamosító tényezők
A legtöbb mentális egészségügyi rendellenesség több különböző tényező eredménye, nem pedig egyetlen tényező eredménye. Akárcsak a poszttraumás stressz-zavar, a rendellenesség oka továbbra sem egyértelmű. A vizsgálatok azonban kimutatták, hogy a következő tényezők járulnak hozzá a rendellenesség kialakulásához és progressziójához:
5.1. Túlélési mechanizmus
Amint azt az 1. részben tárgyaltuk, a poszttraumás stressz-zavar egy olyan ösztönös mechanizmushoz kapcsolódik, amely segít megvédeni az embereket a traumatikus élményektől. Például a traumás esemény újbóli átélésével kapcsolatos tünetek arra kényszeríthetik Önt, hogy alaposan átgondolja az eseményt, hogy jobban felkészüljön, ha ez megismétlődik. Vagy a nyugtalansággal és a fokozott éberséggel kapcsolatos tünetek alakulhatnak ki, amelyek segítenek gyorsan reagálni egy újabb krízis során.
De bár ezeknek a válaszoknak az a célja, hogy segítsenek túlélni. Valójában nagyon nehezek lehetnek, ha nem tudod kontrollálni ezeket a reakciókat, vagy nem tudod elfogadni a traumatikus élményeket.
5.2. Magas adrenalin szint
Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng những người bị rối loạn stress sau sang chấn có nồng độ các hormone do căng thẳng tăng cao bất thường. Thông thường, Khi gặp tình huống căng thẳng từ phía môi trường, dù là thật hay tưởng tượng, cơ thể sẽ sản sinh ra các hormone gây căng thẳng như adrenaline để kích hoạt phản ứng của cơ thể. Cơ chế này, được gọi là phản ứng căng thẳng. Phản ứng căng thẳng này bao gồm: đánh lại (fight), chạy trốn (fly) và đóng băng (frozen). Phản ứng này giúp cá nhân sinh tồn khi găp căng thẳng.
Ở người mắc rối loạn stress sau sang chấn, lượng lớn hormone do căng thẳng này vẫn được sản sinh ngay cả khi không có nguy hiểm. Một số giả định cho rằng, yếu tố này gây nên những triệu chứng liên quan đến thay đổi tiêu cực trong suy nghĩ hoặc tâm trạng của những người đó.
5.3. Thay đổi cấu trúc não bộ
Ở những người bị rối loạn stress sau sang chấn, các phần của bộ não liên quan đến xử lý cảm xúc có sự khác biệt với nhóm bình thường khi não được quét bằng kỹ thuật hình ảnh. Một phần của bộ não chịu trách nhiệm về trí nhớ và cảm xúc được gọi là đồi hải mã. Ở những người bị rối loạn stress sau sang chấn, đồi hải mã có kích thước nhỏ hơn. Có giả thuyết cho rằng những thay đổi trong phần não này có thể liên quan đến nỗi sợ hãi và lo lắng, tạo nên các triệu chứng liên quan đến việc tái trải nghiệm sự kiện sang chấn thông qua các trí nhớ và ký ức.
Sự thay đổi ở đồi hải mã của não bộ có thể thay đổi quy trình xử lý đúng của phần trí nhớ và ký ức thông qua những trải nghiệm mà ta trải qua khi hồi tưởng hay lúc gặp ác mộng. Từ đó, tạo ra những cảm xúc tiêu cực. Chu trình này củng cố sự nghiêm trọng của triệu chứng. Trên các cơ sở đó, trị liệu tâm lý với nhóm rối loạn stress sau sang chấn sẽ quan tâm nhiều đến quá trình xử lý đúng các ký ức và trải nghiệm.
6. Điều trị Rối loạn stress sau sang chấn
Rối loạn stress sau sang chấn có liên quan đến sự thay đổi quy trình xử lý đúng của phần trí nhớ và ký ức thông qua những trải nghiệm mà ta trải qua khi hồi tưởng hay lúc gặp ác mộng. Từ đó, tạo ra những cảm xúc tiêu cực. Chu trình này củng cố sự nghiêm trọng của triệu chứng. Rối loạn stress sau sang chấn gây ra sự đau khổ, rối loạn hoạt động xã hội – nghề nghiệp hay trong các lĩnh vực quan trọng khác. Nhưng hoàn toàn có thể điều trị bằng liệu pháp tâm lý và dược lý.
6.1. Tâm lý trị liệu
Các liệu pháp trị liệu rối loạn stress sau sang chấn thường được thường được sử dụng đều được phát triển trên lý thuyết nhận thức hành vi (CBT). Nền tảng của lý thuyết xoay quanh việc thay đổi các kiểu mẫu suy nghĩ đang làm ảnh hưởng cuộc sống của bạn. Điều này có thể xảy ra thông qua việc nói về sang chấn của bạn hay nhận diện và chấp nhận về nơi nỗi sợ của bạn bắt đầu. Tùy thuộc vào điều kiện, các nhà tâm lý sẽ khuyến nghị về hình thức trị liệu sẽ là nhóm, gia đình hay vẫn là cá nhân.
Trị liệu PTSD có ba mục tiêu chính:
Liệu pháp tiếp xúc kéo dài (Prolonged Exposure – PE)
Liệu pháp PE được coi là một điều trị hiệu quả cho rối loạn stress sau sang chấn. Cách thức liệu pháp bao gồm các kỹ thuật hướng dẫn thân chủ cách kiểm soát thông qua việc đối mặt với những cảm xúc tiêu cực của bản thân.
Quy trình bao gồm việc bệnh nhân nói về chấn thương của bản thân với một nhà trị liệu. Và từng bước giúp bệnh nhân lập lại với những suy nghĩ, cảm xúc, ký ức và vấn đề mà người bị chấn thương mà bệnh nhân đã và đang tránh né kể từ khi gặp sự kiện chấn thương.
Liệu pháp PE này được xây dựng dựa trên lý thuyết học tập của Ivan Pavlov. Khi một chấn thương xảy ra, có rất nhiều yếu tố phụ xuất hiện trong môi trường như: mùi hương, khung cảnh, âm thanh… Chúng được ghi nhớ kết hợp với việc ghi nhớ những chấn thương. Và khi chúng ta gặp phải những yếu tố bên ngoài đó, não bộ sẽ hoạt hoá những kí ức về chấn thương. Điều này gây sợ hãi và lo lắng, khi đó, các triệu chứng xuất hiện.
Mục tiêu của liệu pháp PE là giúp bệnh nhân từng bước tiếp xúc lại với những trải nghiệm mà họ tránh né từ khi chấn thương xảy ra. Dần dần giúp bệnh nhân tương tác lại với cuộc sống hằng ngày.
Liệu pháp xử lý nhận thức (Cognitive Processing Therapy – CPT)
Liệu pháp xử lý nhận thức là liệu pháp điều trị rối loạn stress sau sang chấn đã được chứng minh là có hiệu quả cao về mặt lâm sàng, trên nền tảng lý thuyết nhận thức – hành vi.
Quy trình khái quát bao gồm:
Liệu pháp giải mẫn cảm chuyển động mắt và tái xử lý thông tin (EyeMovement Desensitization and Reprocessing – EMDR)
Đây là liệu pháp được khởi xướng bởi nhà tâm lý học người Mỹ Francine Shapiro. Bà phát hiện ra rằng: “Những suy nghĩ tiêu cực đơn giản có tính ám ảnh” biến mất khi làm cho đôi mắt của bà di chuyển tới lui thật nhanh từ trái sang phải. Sau đó bà thực nghiệm những điều đó trên các bệnh nhân và phát hiện có tính hiệu quả, đặc biệt là những bệnh nhân mắc rối loạn stress sau sang chấn.
Liệu pháp EMDR dựa trên triết lý rằng: Tinh thần có khả năng tự chữa lành. Trong liệu pháp này, các chuyển động mắt “giải phóng” các thông tin chấn thương và kích hoạt lại hệ thống chữa lành tự nhiên của vỏ não. Không khẳng định sự chắc chắn, Francine Shapiro đề xuất một sự liên quan giữa EMDR và giấc ngủ REM. Đây là thời điểm người ta mơ, là lúc người ta sắp xếp lại các phần của trí nhớ. Khi đó, các ký ức kèm cảm xúc tiêu cực sẽ “định dạng lại” quá trình này.
Quy trình giúp bệnh nhân hiểu và kích hoạt cơ chế tự chữa lành chấn thương của bản thân. Nó liên quan đến việc kêu gọi lại những ký ức chấn thương trong tâm trí của bệnh nhân, đồng thời chú ý đến chuyển động tới lui những ngón tay của nhà trị liệu, âm thanh và ánh sáng xung quanh.
Các liệu pháp khác: một số liệu pháp tâm lý khác đã được nghiên cứu chứng minh tính hiệu quả trong điều trị rối loạn stress sau sang chấn có thể kể đến bao gồm:
6.2. Điều trị bằng thuốc
Có sự khác biệt trong hoạt động của não bộ của những người bị rối loạn stress sau sang chấn khi phản ứng với các tác nhân gây căng thẳng. Một phần vì sự mất cân bằng nồng độ của các hóa chất thần kinh được gọi là chất dẫn truyền thần kinh. Người mắc rối loạn stress sau sang chấn sẽ dễ dàng kích hoạt với phản ứng căng thẳng (đánh lại, chạy trốn, đóng băng). Điều này làm cho thân chủ tăng nặng triệu chứng.
Có thể dùng thuốc để điều trị PTSD
Việc cố gắng ngưng căng thẳng có thể dẫn đến những suy nghĩ và cảm xúc tiêu cực. Một số loại thuốc bằng việc ảnh hưởng đến các hóa chất trong não liên quan đến sợ hãi và lo lắng sẽ giúp bạn giảm triệu chứng, bao gồm cả những cơn ác mộng và hồi tưởng. Thuốc còn tác động đến cảm xúc, giúp bạn cảm thấy tốt hơn.
Những trải nghiệm về sang chấn còn dai dẳng, gây nên hồi tưởng về hồi ức tiêu cực, cơn ác mộng hay những suy nghĩ, cảm xúc tiêu cực làm xáo trộn cuộc sống hằng ngày, đây có thể là biểu hiện của Rối loạn stress sau sang chấn.
Bất cứ ai cũng có thể phát triển PTSD. Nó là kết quả của nhiều yếu tố phát sinh khác nhau chứ không chỉ là một yếu tố duy nhất. PTSD gây ra sự đau khổ, rối loạn hoạt động xã hội – nghề nghiệp hay trong các lĩnh vực quan trọng. Nhưng hoàn toàn có thể điều trị bằng liệu pháp tâm lý và dược lý. Bạn hoàn toàn không đơn độc. Vì vậy, ngay khi có những trải nghiệm tồi tệ trên, hãy liên lạc với những chuyên gia sức khỏe tâm thần để được hỗ trợ.
A traumás, félelmetes vagy mentálisan megterhelő események mély nyomokat hagyhatnak az emberi lélekben, megnyitva az ajtót egy különleges pszichológiai állapot - a poszttraumás stressz-zavar vagy PTSD - felé. Ez nemcsak személyes probléma, hanem kihívás is a modern társadalom számára, amely állandó nyomásokkal és változásokkal néz szembe.
A lyukaktól való félelem (tudományos neve Trypophobia) a kis lyukakkal vagy zúzódásokkal rendelkező tárgyak megfigyelésének fóbiája. Nézzük meg a SignsSymptomsList segítségével!
A poszttraumás stressz zavar gyakori pszichés zavar. Nhieu Quang Thien Nhan doktorral, hogy megtudja az okot, a kezelést és a kezelés irányát
Ez az elkerülő személyiségzavar nagyon megnehezíti a páciens életét, hogy a lehető leghamarabb megkapja az elkerülő személyiségzavar kezelését.
Ha Önnek vagy szeretteinek skizoid személyiségzavar tünetei vannak, keresse fel orvosát. Hagyja, hogy a szakértők segítsenek tartalmas életet élni
Nguyen Trung Nghia doktor cikke az alvási bénulásról, a jelenség tudományos magyarázatáról és arról, hogyan segíthetünk jobban aludni.
A cikket Dr. Vu Thanh Do konzultálta minden gyermek ellenzéki dacos rendellenességéről (ODD).
A SignsSymptomsList segítségével megtudhatja az antiszociális személyiségzavar fő okait, diagnózisát és kezelését.
A cikket Phan Van Giao orvos konzultálta a rémálomzavarról, amely rossz hatással van az egészségre.
A magasságtól való félelem okai és kezelése – az egyik gyakori fóbia, amelyet Dr. Nhieu Quang Thien Nhan írt.
A cikket Dr. Nguyen Lam Giang írta a Másnaposság szindrómáról – beleértve a túl sok alkoholfogyasztás után jelentkező kellemetlen tüneteket.
