Како се лечи плућна фиброза?

Плућна фиброза је болест плућног паренхима. То је стање у којем су плућа оштећена и појављују се многе влакнасте структуре налик на ожиљке. Ове лезије чине плућа све чвршћим и тешким за ширење, што узрокује потешкоће у дисању. Придружите се СигнсСимптомсЛист да бисте сазнали више о плућној фибрози и лечењу.

>> Акутни плућни едем је веома озбиљно стање које директно угрожава живот пацијента ако се благовремено не интервенише и не лечи. Уз правилно и агресивно управљање, живот особе може бити драматично спашен. Како препознати ово стање? Ко треба да обрати посебну пажњу на превенцију и како се понашати када се то догоди? 

садржаја

• преглед
• 1. Како се манифестује плућна фиброза?                                            
• 2. Шта је узрок плућне фиброзе?
• 3. Дакле, ко је вероватније да ће добити плућну фиброзу?
• 4. Које су компликације плућне фиброзе?
• 5. Како се дијагностикује плућна фиброза?
• 6. Како се ово стање лечи?
• 7. Прилагођавање начина живота и кућно лечење

преглед

Плућна фиброза и релативно дуготрајна лезија. Постоји много могућих узрока оштећења плућа. Плућна фиброза ће постепено напредовати током времена и не може се потпуно излечити. Међутим, комбинација многих нових метода у лечењу помаже да се веома добро побољша функција плућа.

1. Како се манифестује плућна фиброза?                                            

Симптоми плућне фиброзе могу бити:

• Осећај кратког даха
• Суви кашаљ
• Уморан
• Необјашњиви губитак тежине
• Бол у мишићима и зглобовима
• Прст у облику батака

Прогресија плућне фиброзе је променљива. Симптоми се разликују од особе до особе, од благих до тешких. Неки случајеви могу напредовати веома брзо и озбиљно. Међутим, већина случајева представља само умерену тежину и напредује постепено током неколико година.

Код плућне фиброзе могу се видети егзацербације са тешком диспнејом

Неки пацијенти могу имати егзацербације. Ово су епизоде ​​у којима се симптоми као што је кратак дах могу погоршати током неколико дана до недеља. Ове егзацербације су прилично опасне, јер могу захтевати да пацијент буде на респиратору. Међутим, уз благовремено лечење, егзацербације се могу излечити одговарајућом интервенцијом.

2. Шта је узрок плућне фиброзе?

Ожиљно ткиво се појављује око алвеола у плућима. Ове ожиљне лезије узрокују да се плућно ткиво укрути и изгуби еластичност. Као резултат тога, плућа слабије примају и размењују кисеоник, што изазива симптоме болести.

Ове фиброзне лезије су узроковане разним факторима. Уобичајени узроци оштећења плућа укључују удисање токсичних супстанци, болести, терапију зрачењем или употребу дрога.

Професионални и фактори животне средине

Дуготрајно излагање токсинима и загађењу ваздуха може изазвати оштећење плућа. Штетне супстанце могу укључивати:

• Силика прашина
• Азбестна влакна (такође позната као азбест)
• Прашина која садржи тешке метале
• Гриме
• Прашина од житарица (произведена у великим количинама у пољопривреди)
• Отпад од птица и стоке

Загађење ваздуха и професионални фактори су веома важни у плућној фибрози

Радиотерапија

Неки пацијенти примају терапију зрачењем за лечење рака као што је рак плућа, рак дојке. Ови третмани могу оштетити плућа, који трају месецима до годинама након терапије зрачењем. Озбиљност повреде зависи од:

• Ниво изложености плућа зрачењу
• Укупна изложеност пацијента зрачењу (ниво зрачења)
• Користити хемотерапију или не?
• Претходно постојеће болести плућа

Повреда плућа изазвана лековима

Многи лекови могу бити штетни за плућа. Требало би да будете свесни следећих лекова:

• Валенце. Лекови за хемотерапију се користе за убијање ћелија рака. Међутим, осим што убијају малигне ћелије, лекови за хемотерапију могу изазвати и оштећење плућа. Неки често коришћени лекови као што су метотрексат , циклофосфамид .
• Лекови за болести срца. Неки лекови за аритмије, као што је амиодарон , могу бити штетни за плућа.
• Одређени антибиотици. Антибиотици као што су нитрофурантоин или етамбутол могу оштетити плућа.
• Инфламаторни лекови. Неки антиинфламаторни лекови, као што су ритуксимаб или сулфасалазин , могу оштетити плућа.

Болести које утичу на плућа

Неке системске болести могу негативно утицати на плућа, укључујући:

• Дерматитис
• Полимиозитис
• Мешовита болест везивног ткива
• Системски еритематозни лупус
• Реуматоидни артритис
• Саркоидоза
• Склеродерма
• Упала плућа

Као што је горе наведено, постоји много различитих фактора и стања који могу изазвати плућну фиброзу. У већини случајева, међутим, тешко је одредити тачан узрок. У случајевима када се узрок не може утврдити, болест се назива идиопатска плућна фиброза.

Истраживачи су предложили многе теорије о идиопатској плућној фибрози. Неколико фактора може изазвати болест, као што су вирусне инфекције или пушење. Идиопатска плућна фиброза је такође повезана са генетским факторима.

Многи пацијенти са идиопатском плућном фиброзом такође имају гастроезофагеалну рефлуксну болест (ГЕРБ). Научници све више проучавају везу између ове две болести.

3. Дакле, ко је вероватније да ће добити плућну фиброзу?

Следећи фактори могу повећати ваше шансе за добијање плућне фиброзе:

• Старост. Болест је честа код људи средњих и старијих година. Међутим, било је неколико случајева одојчади и мале деце са дијагнозом плућне фиброзе.
• Мушки пол. Мушкарци чешће имају идиопатску плућну фиброзу него жене.
• Смоке. Људи који су раније пушили или још увек пуше имају већи ризик од плућне фиброзе од непушача. Плућна фиброза такође може бити присутна код пацијената са емфиземом.
• Јоб. Занимања као што су рудари, пољопривреда или грађевинарство изложена су загађивачима који оштећују плућа.
• Лечење рака. Радиотерапија у пределу грудног коша или одређени лекови за хемотерапију повећавају ризик од плућне фиброзе.
• Генетски фактори.

4. Biến chứng của bệnh xơ phổi là gì?

Dưới đây là một số biến chứng thường gặp của xơ phổi.

• Tăng áp phổi. Đây là tình trạng áp lực trong mạch máu phổi tăng cao. Các mô sẹo gây chèn ép vào các mao mạch trong phổi, gây tăng sức cản. Tình trạng này làm tăng áp lực lên động mạch phổi và tâm thất phải. Khi tình trạng này kéo dài gây ra những biến chứng nặng nề và có thể gây tử vong.
• Suy tim phải (tâm phế mạn). Tim phải hoạt động nhiều hơn do tăng áp phổi, do đó gây ra suy tim phải.
• Suy hô hấp. Đây là biến chứng xuất hiện vào giai đoạn cuối của bệnh phổi mạn tính. Khi phổi không thể trao đổi và thu nhận đủ oxy, cơ thể sẽ thiếu oxy và suy hô hấp.
• Ung thư phổi. Bệnh xơ phổi kéo dài có thể làm tăng nguy cơ xuất hiện ung thư phổi.
• Các biến chứng tại phổi khác. Có thể kể đến như tạo cục máu đông trong phổi, xẹp phổi hay viêm phổi.

Tăng áp phổi là một biến chứng nguy hiểm

5. Xơ phổi được chẩn đoán như thế nào?

Để chẩn đoán bệnh xơ phổi, bác sĩ phải hỏi kỹ bệnh sử và tiền căn của bạn, kèm theo cả tiền sử bệnh lý trong gia đình. Ngoài ra, cần đánh giá các triệu chứng của bệnh, các phơi nhiễm với bụi, chất ô nhiễm, hóa chất mà bạn có thể tiếp xúc. Trong quá trình thăm khám, bác sĩ sẽ nghe phổi và đề nghị thêm một số xét nghiệm phù hợp.

Xét nghiệm hình ảnh học

• Chụp X quang phổi. Phim X quang có thể cho phép nhìn thấy dạng tổn thương điển hình của xơ phổi. Không những vậy, phim X quang còn rất hữu ích trong việc theo dõi diễn tiến và điều trị. Tuy nhiên, một số trường hợp tổn thương không thấy được rõ trên phim. Lúc này, bạn cần một số xét nghiệm khác để hỗ trợ.
• Chụp CT scan. Phim CT với độ phân giải cao giúp khảo sát kỹ càng hơn các tổn thương của xơ phổi. Các dạng xơ phổi khác nhau cũng mang những đặc điểm khác nhau trên CT. Do đó, chụp CT là một công cụ hữu ích trong chẩn đoán.
• Siêu âm tim. Hình ảnh trên siêu âm giúp đánh giá chức năng của tim. Ngoài ra, xét nghiệm này còn cho phép đo áp lực trong các buồng tim.

Phim CT của bệnh nhân xơ phổi

Xét nghiệm chức năng hô hấp

• Đo chức năng hô hấp của phổi. Có nhiều loại xét nghiệm để đánh giá chức năng phổi. Hô hấp ký thường là phương pháp được lựa chọn. Xét nghiệm này giúp đánh giá được lượng không khí bạn có thể trao đổi cũng như tốc độ di chuyển của luồng khí ra vào phổi. Một số phương pháp khác cho phép đo các thông số như dung tích phổi hay khả năng khuếch tán khí.
• Độ bão hòa oxy qua mạch đập. Một thiết bị đơn giản sẽ được gắn vào đầu ngón tay để ước lượng độ bão hòa oxy trong máu.
• Nghiệm pháp vận động gắng sức. Xét nghiệm này giúp đo khả năng hô hấp của bạn khi vận động.
• Khí máu động mạch. Bạn sẽ được lấy một mẫu máu động mạch để đo các chỉ số về khí oxy và cacbonic.

Hô hấp ký có thể giúp đánh giá chức năng hô hấp

Sinh thiết

Nếu như các phương pháp trên chưa cho phép chẩn đoán bệnh, bạn có thể được thực hiện sinh thiết. Một mẫu mô nhỏ từ phổi sẽ được lấy ra và quan sát trên kính hiển vi. Kết quả phân tích sẽ cho biết bạn có bị xơ phổi hay không.

Việc sinh thiết có thể được thực hiện bằng nhiều cách. Hai phương pháp thường được sử dụng là sinh thiết qua nội soi phế quản và sinh thiết trong phòng mổ. Tùy vào mức độ bệnh, các biểu hiện lâm sàng cũng như các yếu tố khác mà bác sĩ sẽ gợi ý cho bạn phương pháp phù hợp.

Xét nghiệm máu

Xét nghiệm máu giúp kiểm tra một số thông tin cần thiết như chức năng gan, thận. Ngoài ra, xét nghiệm máu còn giúp loại trừ một số bệnh lý có biểu hiện tương tự.

6. Điều trị tình trạng này như thế nào?

Tiến trình xơ hóa trong bệnh xơ phổi là không thể điều trị được. Tuy nhiên, việc kết hợp nhiều phương pháp điều trị thích hợp giúp cải thiện các triệu chứng và làm chậm đi diễn tiến của bệnh.

Điều trị thuốc

Một số loại thuốc mới có thể giúp làm chậm tiến trình xơ hóa của phổi. Các loại thuốc có thể được sử dụng như pirfenidone, nintedanib. Các loại thuốc này có thể gây ra một số tác dụng phụ nhất định như buồn nôn, tiêu chảy hay phát ban. Hiện nay, các nhà khoa học đang tiếp tục nghiên cứu các thuốc điều trị mới.

Liệu pháp oxy

Thở oxy tuy không thể làm khỏi bệnh nhưng có thể rất hữu ích. Liệu pháp này giúp bệnh nhân dễ thở hơn, cải thiện khả năng vận động, giảm biến chứng và ngủ ngon hơn. Bạn có thể được sử dụng liệu pháp oxy một cách thích hợp, tùy thuộc và mức độ và tình trạng bệnh.

Liệu pháp oxy tại nhà có thể giúp ích rất nhiều khi sử dụng phù hợp

Phục hồi chức năng hô hấp

Phục hồi chức năng hô hấp là rất có lợi với các bệnh nhân xơ phổi. Bạn có thể cải thiện được tình trạng khó thở, tăng hoạt động, sức bền. Ngoài ra, nó còn hỗ trợ rất nhiều trong các hoạt động thường ngày.

Điều trị phẫu thuật ghép phổi

Ghép phổi cũng là một lựa chọn đối với những bệnh nhân bị xơ phổi. Ghép phổi mới giúp bạn cải thiện rất nhiều chất lượng cuộc sống cũng như tăng tuổi thọ. Tuy nhiên, đây là một phương pháp điều trị khá phức tạp, tốn kém và cũng tiềm ẩn nhiều nguy cơ khác. Hãy trao đổi thật kỹ với bác sĩ của mình về các vấn đề này nhé.

7. Điều chỉnh lối sống và điều trị tại nhà

Dưới đây là những lời khuyên của bác sĩ dành cho các bệnh nhân xơ phổi.

• Ngưng hút thuốc lá. Việc này là rất quan trọng. Thuốc lá ảnh hưởng rất xấu đến phổi.
• Chế độ ăn phù hợp. Hãy chia thành nhiều bữa ăn trong ngày, đảm bảo đủ dinh dưỡng.
• Hãy vận động phù hợp. Việc vận động thường xuyên rất có lợi cho chức năng phổi. Hãy xin tư vấn của bác sĩ để có một chế độ luyện tập phù hợp với bản thân nhé.
• Chủng ngừa đầy đủ. Chích ngừa cúm và phế cầu giúp ích cho các bệnh nhân bệnh phổi mạn, chống những đợt nhiễm trùng nguy hiểm.
• Tái khám và theo dõi thường xuyên.

Tạm kết

Xơ phổi là một bệnh lý hô hấp mạn tính. Bệnh có liên quan đến rất nhiều tình trạng khác nhau như viêm phổi, ô nhiễm không khí, tiếp xúc nghề nghiệp, xạ trị hay do thuốc. Tuy xơ phổi không thể điều trị dứt điểm được, nhưng các biện pháp điều trị kết hợp giúp cải thiện sức khỏe và ngăn ngừa biến chứng cho bệnh nhân. Hãy nhớ những lời khuyên mà bác sĩ dành cho bệnh nhân xơ phổi nhé.

>> Bệnh bụi phổi amiăng là một bệnh phổi mãn tính do hít phải sợi amiăng. Tiếp xúc lâu dài với các sợi này có thể gây ra xơ phổi và khó thở. Các triệu chứng của bệnh bụi phổi amiăng có thể từ nhẹ đến nặng và thường không xuất hiện nhiều năm sau khi tiếp xúc liên tục.

Bác sĩ Nguyễn Văn Huấn